Transcriptie

Transcriptie is verzorgd voor het tweede, derde, vierde en een selectie uit het vijfde. De transcriptie is gedaan om het werk van Van Schooten toegankelijk te maken voor mensen die niet vertrouwd zijn met 17^de eeuwse boeken die gedrukt zijn in gotisch schrift. Voordeel is bovendien dat het makkelijker zoeken is in gedigitaliseerde tekst: zoeken, plakken, knippen, verwijzen, etc. De tekst kan doorzocht worden met Google en verder op aanvraag. Mail kan gestuurd worden naar hietbrink.hplanet.nl. Transcriptie is bewerkelijk en tijdrovend. Veel is al overgezet en gecontroleerd door derden, maar het werk is nog niet helemaal klaar.

Overzicht

Ieder boek bestaat uit verschillende delen.

overzicht

Brontekst

De transcriptie wijkt op kleine punten af van de originele tekst.

verschillen

Woordgebruik

Zeventiende eeuws Nederlands is anders dan nu. Sommige woorden zijn opgenomen in een verklarend woordenboek.

woordenboek

Hoofdletters

De drukker gebruikte fraaie gotische letters.

hoofdletters

Met opmaak

Deze opmaak is hetzelfde als die op de webpagina's.
Vanaf deze webpagina kan de hele tekst van de hele "Mathematische Oeffeningen" doorzocht worden op zoekwoorden. Als de webpagina traag is, dan komt dat omdat het om 500 pagina´s tekst gaat.

met opmaak

Zonder opmaak

Alle transcripties zijn op deze pagina verzameld zonder formattering van de tekst. De bedoeling is dat de woorden hier op regels hier staan zoals ze ook bij Van Schooten staan. Doel van deze webpagina is om de transcriptie controleerbaar te maken.

zonder opmaak

"Mathematische Oeffeningen": een boek van vijf boeken

De "Mathematische Oeffeningen" zijn een verzameling van vijf boeken in één band. Het tweede boek heet "d'ontbinding der Simpele Geometrische Werckstucken". Dit boek bestaat uit zes delen.

Eerste Boeck	Pagina	Aantal pagina's	transcriptie
Opdracht, inleiding en voorwoord	5 - 10	6	volledig
Arithmetische Voorstellen	11 - 43	33	niet
Geometrische Voorstellen	44 - 112	69	niet
Tweede Boeck	Pagina	Aantal pagina's	transcriptie
Opdracht, inleiding en voorwoord	113 - 121	9	volledig
Simpele meetkundige werkstukken zonder cirkels	122 - 138	17	volledig
Bijvoegsel der simpele meetkundige werkstukken	139 - 143	5	volledig
Vlakke meetkundige werkstukken met cirkels	144 - 152	9	volledig
Inleiding Aenhang van meetkundige werkstukken	153 - 156	4	volledig
Opgaven Aenhang	157 - 182	26	volledig
Derde Boeck	Pagina	Aantal pagina's	transcriptie
Titel, Opdracht en Voorwoord	183 - 192	10	volledig
Voorstellen Apollonii Pergæ Herstelde Vlacke Plaetsen	193 - 210	18	volledig
Werkstukken I	211 - 242	32	volledig
Werkstukken II	243 - 272	30	volledig
Vierde Boeck	Pagina	Aantal pagina's	transcriptie
Titel, Opdracht en Voorwoord	273 - 282	10	volledig
Tractaet	283 - 342	60	volledig
Vijfde Boeck	Pagina	Aantal pagina's	transcriptie
Voorwoord	343 - 346	4	volledig
Afdeelingen van Gemengde Stoffe	343 - 484	78	onderhanden
Bijlagen	Pagina	Aantal pagina's	transcriptie
Van Rekeningh in Spelen van Geluck	485 - 500	8	volledig
Tractaet der Perspective ofte schynbaere teycken-konst	501 - 543	8	volledig

Verschillen met de brontekst

Op de webpagina's staat de transcriptie in de linkerkolom.

De verdeling van de tekst over de regels is anders omdat de kolom te smal is om de woorden precies zo bij elkaar te houden als in het origineel. In de bijlage met de ongeformatteerde transcripties is dat ondervangen.
In het origineel worden woorden aan het einde van een regel afgebroken, maar in de transcriptie niet.
In het origineel staan de voetnoten in de kantlijn. Op de webpagina's staan ze onderaan. De verwijzingen in de tekst zijn met hyperlinks verbonden met de voetnoten. Vanuit de voetnoten gaan hyperlinks naar de bijlage Stellingen van Euclides voor aanvullende informatie.
In het origineel staan kanttekeningen zonder verwijzing. In de transcriptie zijn die verwerkt als voetnoot. Gevolg is dat er op de webpagina's een aantal extra voetnoten staan.
In het origineel staat de / als scheidingsteken. Het lijkt bedoeld om een adempauze bij het hardop voorlezen. Omdat het de leesbaarheid ten goede komt, staan ze ook in de transcriptie.
Soms wordt een woord op verschillende manieren gespeld. In de 17^de eeuw was dat heel gewoon. Daarom is de gehanteerde spelling ongewijzigd overgenomen in de transcriptie.
De ene keer staat een woord gedrukt met koppelteken en de andere keer niet. In de transcriptie staat het dan ook met en zonder koppelteken.
Sommige zelfstandige naamwoorden als Werkstuck worden in het origineel met een hoofdletter geschreven. In de transcriptie is dit overgenomen.
De naam van Euclides wordt vaak genoemd. In de tweede naamval, schrijft Van Schooten Euclidis met een i. Ook dat is in de transcriptie behouden.
Soms worden letters dicht op elkaar gedrukt en worden spaties weggelaten. In het origineel staat dan 'twerck zonder spatie. Ook dat is in de transcriptie behouden.
Opvallend is dat vaak Waerom geschreven wordt, waar hedendaags Daarom verwacht wordt. Onderaan deze webpagina is een overzicht opgenomen van de gotische hoofdletters als hulp bij de herkenning van het schrift.
Om tekst passend op en regel te krijgen worden letters weggelaten. De drukker geeft dat aan met eens streepje boven de laatste letter. Als er staat e‾n, dan wordt bedoeld ende.
Woorden als somen moeten gelezen worden als so men met een spatie. Ander voorbeelden zijn salmen voor sal men en dewelcke voor de welcke. In de transcriptie is gekozen om de spatie niet toe te voegen.

Woordenboek

Een verklarend woordenboek is niet opgenomen omdat de moderne uitleg naast de transcriptie staat. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de vertaalkeuzes.

Frans van Schooten 17^deeeuw	Universitaire Wiskunde 21^steeeuw	Wiskunde Voortgezet Onderwijs 21^steeeuw

Begeerte	Axioma
Gemene Bekentenis	Algemeen Inzicht
Voorstel	Propositie
Werckstuck	Constructie

Hoofdletters

Omdat de gotische hoofdletters niet altijd even duidelijk zijn, staan ze in onderstaande tabel op alfabetische volgorde.